1 – Skribo

La origina skribo de l’Esperanto estas bela, sed mi malfacile trovas la supersignojn en mia klavaro… Mi ankaux jugxas ke la X-skribo sxajnas acxe stranga! Do mi pliŝatas la uzon del’ H-skribo , kiu estas ambaŭ nature komprenebla, bela, kaj sufiĉe neambigua. (Ni ĉiuj scias kio estas “ĉashundo”!)

<Konsentebla>

Aliparte, se oni volas vere respekti la fundamenton “unu litero por unu sono”, ni rimarkas ke ĉ kaj ĝ fakte estas kompleksaj sonoj: ĉ = tŝ, kaj ĝ = dĵ. Oni povas eviti supersignojn kaj anstataŭigi jene:

<Revolucieca!>

<Konsentebla>
Rimarkinde ankaŭ estas la literoj "KV", kies pronunco etas malfacila. K estas senvoĉa sono, sed V estas voĉa sono. Nature, la du sonoj bezonos harmoniiĝi, aŭ kiel KF aŭ GV. GV pli similas la originan latinan formon QV (aŭ QU). Do : Agvo, Gvar, Gvin, Gvanto, Gvalito, Gvazaŭ, Gverelo, ktp.

2 – Harmoniigitaj Korelativoj

Kiam mi ekamis Esperanton, mi trovis ke la plej bela parto de la esperanta gramatiko estas la korelativa tabelo! Tamen, mi rimarkis ke ĝia logiko ne estas kompleta. Ekzemple ni vidas la duopojn “Kio? Afero”, kaj “Kia? Bona”, sed ne havas “Kie? Bone”!
Jen estas kelkaj proponitaj modifoj:

<Revolucieca!>

Oni povus distingi tempon de agado: -ES, kaj eblan okazon: -US. La du afiksoj intersimilas, kaj ankaŭ similas verbojn -AS, -IS, -OS. Konvene, agadoj indus simili faktajn agojn: Manĝas + o = manĝesjo !

3 – Modalaj Afiksoj

La jena tabelo havas du celojn: klarigi la jam ekzistantan logikon inter participoj kaj modalaj afiskoj (laŭ la tri modalaj verboj: povi, devi, voli), kaj ankaŭ proponi novajn afiksojn por plenigi la truojn!

<Konsentebla>

Nun oni povus paroli pri afero: Explodiva, bruliva, tranĉiva, vundiva, moviva, kaj persono: naĝiva, danciva, skribiva, paroliva, legiva, ktp. Kaj ankaŭ pri persono: Pagima, respondima, decidima.

Rimarkinde, la franca kaj la angla nur uzas -EBL por diri la Esperantajn -IND, -END, -EBL, -IM, -IV, kaj -INDIG ! Tiom pli preciza tamen simpla estas Esperanto, Hura !!

4 – OP por ĉiuj Enhavoj

<Konsentebla>
Oni jam diras: duopo (pair), kaj dekopo (dizaine).
Mi proponas uzi ĝin por ĉiuj enhavoj: Manopo (poignée), Kuleropo (cuillerée), Fosilopo (pelletée), Domopo (maisonnée), Sakopo (un sac de..), Botelopo (un bouteille de..), Luŝopo (louchée) do Luŝope = proksimume, “à la louche” ! Kaj Pinĉopo (pincée), do Salpinĉope = “with a pinch of salt” :)

5 – ESK kaj OZ por pli Precizaj Adjektivoj

<Konsentebla>
Adjektivoj esprimas rilaton kun alia afero. Sed havas diversajn rilatojn. La tri kutimaj rilatoj estas: “de afero”, “kun afero”, kaj “simila al afero”. Neoficialaj afiksoj jam ekzistas jene:

  • De bruo = Brua: La brua nivelo altiĝas.
  • Kun bruo = Bruoza: La bruozan kafejon mi ne ŝatas. Nun rekomendita estas "Bruriĉa"
  • Simila al bruo = Brueska: La brueska muziko feliĉe ĉesis! Nun rekomendita estas "Brueca" aŭ "Brusimila"


Mi ankaŭ ŝatus diri: Ni renkontu je la kvareska! (Let's meet at fourish, around four..)

6 – OR por Fakistoj

<Konsentebla>
Oni povus distingi ismanojn (vegetaristo, komunisto, pacifisto, esperantisto, ktp.) de fakistoj (kantisto, verkisto, ĵurnalisto, naĝisto, ktp.) kaj diri: Kantoro, Verkoro, Ĵurnaloro, Naĝoro, ktp.

7 – Novaj Vortoj

<Konsentebla>
Kelkaj utilaj vortoj ankoraŭ mankas aŭ estas tro longaj. Mi proponas la jenan anstataŭigojn:

  1. Anstataŭ => Olje (el la franca "Au lieu", kaj similas Alia), do: Olja, Oljo, Olji, Oljigi, Oljado, Oljaĵo, Oljilo, Oljulo
  2. Ankoraŭ => Ŝtil (el la angla "Still") aŭ Aŭn (el la hispana), do: Ŝtil ne, Ŝtila, Ŝtili (ankoraŭ ĉeesti, resti), aŭ: Aŭn ne, Aŭna, Aŭni
  3. Ankoraŭ ne => Ĉue (el la Vjetnama "Chưa") aŭ Blum (el la Malaja "Belum") do: Ĉua/Bluma, Ĉui/Blumi (venonti, atenditi)
  4. Jam ne => Het (el la Vjetnama "Hết" kaj la Malaja "Had") do: Heta (ex-), Hete, Heti (jam ne plu esti)
  5. Maldekstra => Liva (jam ekzistas sed malofte uzita)
  6. Malantaŭ => Dorse (jam ekzistas sed malofte uzita)
  7. Malsupreniri => Decendi (el la angla kaj franca)
  8. Malfermi => Openi (el la angla) do: Malopeni (Fermi), Openiti (Aperti), Openo, Openaĵo
  9. Aĉeti => Baji (el la angla) do: Bajaĵo, Bajebla, Bajanto, Bajisto, Elbaji, Subbaji
  10. Urbodomo => Urbestrejo: la urba estrejo, kaj la urbestra ejo!


Konkludo

Mi ne volas ankoraŭfoje krei alian Esperantidon! Sed me esperas ke se la uzantoj kaj la Akademio de Esperanto pripensus fari reformon, eble kelkaj ideoj ĉi tie estos interesaj kaj utilaj.

Tio diskutatas ĉe la franca forumo de lingvo-kreistoj



Kun amo kaj paco !